Angiografia oka – na czym polega badanie i w jakich przypadkach się je wykonuje

Angiografia oka to obrazowe badanie naczyń siatkówki i naczyniówki wykonywane po dożylnym podaniu barwnika. Pozwala wykryć przecieki, niedokrwienie oraz nieprawidłowy wzrost naczyń, co ma znaczenie w diagnostyce AMD i retinopatii cukrzycowej. Poniżej wyjaśniamy, jak przebiega procedura, kiedy jest zalecana, jak się przygotować i czego się spodziewać po badaniu.

Przeczytaj również: Porównanie różnych metod wybielania zębów dostępnych na Bielanach

Na czym polega angiografia oka?

Angiografia fluoresceinowa to inwazyjna metoda obrazowania krążenia w siatkówce i naczyniówce. W trakcie badania personel podaje dożylnie fluoresceinę sodową, a następnie wykonuje serię zdjęć dna oka specjalistyczną kamerą. Rejestrowane są kolejne fazy przepływu barwnika, co umożliwia ocenę drożności, lokalizację przecieków oraz obszarów niedokrwienia.

Procedura trwa zwykle od kilkunastu do kilkudziesięciu minut. Aparat wykonuje zdjęcia w krótkich odstępach czasu – od momentu pojawienia się kontrastu w naczyniach aż do jego wypłukania. Dzięki temu lekarz otrzymuje dynamiczny zapis krążenia w obrębie siatkówki.

Badanie wykonuje się w warunkach ambulatoryjnych. Po krótkim wywiadzie i ocenie wskazań, źrenice zostają farmakologicznie rozszerzone, co poprawia jakość obrazów i ułatwia ocenę drobnych struktur naczyniowych.

Wskazania do wykonania angiografii fluoresceinowej

Główne wskazania obejmują choroby, w których dochodzi do uszkodzenia lub nieprawidłowości naczyń siatkówki. W praktyce klinicznej badanie zleca się, gdy potrzebna jest precyzyjna ocena unaczynienia i aktywności zmian.

• Degeneracja plamki związana z wiekiem (AMD) – identyfikacja przecieków i obszarów neowaskularyzacji.
• Retinopatia cukrzycowa – ocena niedokrwienia, mikroaneuryzmatów, przecieków oraz ognisk obrzęku.
• Choroby naczyniowe siatkówki – zakrzepy, zatory, zapalenia naczyń, wrodzone anomalie.
• Zmiany guzowate i zapalne – różnicowanie zmian barwnikowych, ognisk zapalnych i nowotworowych.
• Monitorowanie leczenia – dokumentacja przebiegu terapii i kwalifikacja do zabiegów laserowych lub iniekcji doszklistkowych.

W tych sytuacjach angiografia oka dostarcza danych, których nie widać w standardowym badaniu dna oka – pozwala zobrazować czynnościowe zaburzenia przepływu i wykryć nawet drobne przecieki.

Przygotowanie do badania: co warto wiedzieć

Przed wykonaniem angiografii przeprowadzany jest wywiad medyczny, który obejmuje m.in. informacje o chorobach przewlekłych, uczuleniach, przyjmowanych lekach oraz wcześniejszych reakcjach na kontrasty. Następnie podaje się krople rozszerzające źrenice – po ich zastosowaniu ostrość widzenia do bliży może być przejściowo gorsza, a światło odbierane jako intensywniejsze.

W dniu badania warto zaplanować dojazd bez prowadzenia pojazdu. Zaleca się zabranie okularów przeciwsłonecznych – zwiększona wrażliwość na światło może utrzymywać się kilka godzin. Nie ma konieczności pozostawania na czczo, o ile personel nie zaleci inaczej. Po badaniu dobrze jest pić więcej płynów, aby przyspieszyć wydalanie barwnika z organizmu.

Przebieg krok po kroku

Po rejestracji i wstępnej ocenie personel zakłada wenflon. Następnie wykonywane są zdjęcia wyjściowe dna oka. W chwili podania fluoresceiny rozpoczyna się szybka sekwencja zdjęć – początkowo w fazie tętniczej, potem żylnej i późnej. Aparat rejestruje obrazy w świetle odpowiednim do wzbudzenia fluorescencji barwnika.

Pacjent siedzi przed kamerą z podparciem brody i czoła. Ważne jest utrzymanie stabilnej pozycji i patrzenie na punkt fiksacyjny. Personel informuje o kolejnych etapach, a w razie dyskomfortu można przerwać badanie i zgłosić dolegliwości.

Po zakończeniu rejestrowania obrazów wenflon jest usuwany, a pacjent otrzymuje wskazówki dotyczące postępowania po badaniu. Dokumentacja zdjęciowa trafia do opisu, który uwzględnia m.in. obecność przecieków, obszary niedokrwienia, anomalia przebiegu naczyń i cechy aktywności zmian.

Bezpieczeństwo, możliwe odczucia i działania niepożądane

Angiografia fluoresceinowa jest badaniem powszechnie stosowanym i uznawanym za bezpieczne, jednak wiąże się z podaniem kontrastu. Najczęściej obserwuje się łagodne, przejściowe objawy: zażółcenie skóry i pomarańczowe zabarwienie moczu przez 24–48 godzin. Może wystąpić krótkotrwałe nudności lub uczucie ciepła w trakcie podania barwnika.

W przypadku niepokojących objawów (np. duszność, wysypka, ból w klatce piersiowej) należy niezwłocznie poinformować personel. Osoby z chorobami nerek, wątroby lub z wywiadem alergicznym powinny przekazać te informacje przed badaniem – ułatwia to właściwą ocenę ryzyka.

Co pokazuje angiografia i jak wykorzystuje się wyniki

Obrazy uzyskane podczas badania pozwalają na szczegółową ocenę krążenia w siatkówce. Lekarz analizuje drożność naczyń, obszary niedokrwienia, ogniska przecieków oraz cechy neowaskularyzacji. Dzięki temu możliwe jest różnicowanie typów zmian w AMD, ocena nasilenia retinopatii cukrzycowej oraz identyfikacja miejsc ryzyka uszkodzenia plamki.

Wyniki angiografii wspierają decyzje dotyczące dalszego postępowania, w tym kwalifikację do wybranych procedur oraz monitorowanie efektów leczenia w czasie. Porównywanie serii badań pomaga ocenić dynamikę zmian i stabilność obrazu naczyniowego.

Po badaniu: praktyczne zalecenia

• Pij więcej płynów w pierwszej dobie, co sprzyja szybszemu wydaleniu barwnika.
• Chroń oczy przed ostrym światłem – noś okulary przeciwsłoneczne do ustąpienia rozszerzenia źrenic.
• Unikaj prowadzenia pojazdów do czasu powrotu prawidłowej ostrości widzenia do bliży.
• Jeśli pojawią się dolegliwości inne niż opisane jako typowe i przemijające, skontaktuj się z personelem medycznym.

Najważniejsze informacje w skrócie

Angiografia fluoresceinowa to standard w ocenie naczyń siatkówki, pomocny zwłaszcza w AMD, retinopatii cukrzycowej i chorobach naczyniowych. Badanie polega na dożylnym podaniu fluoresceiny i wykonaniu serii zdjęć dna oka. Wymaga rozszerzenia źrenic i krótkiego przygotowania. Zwykle towarzyszą mu przemijające objawy, takie jak zażółcenie skóry i pomarańczowy mocz. Wyniki są podstawą do planowania i monitorowania dalszego postępowania okulistycznego.

Dodatkowe informacje znajdziesz tutaj: Angiografia oka.